Filozofia a ekonomia 221790-D
Wykład (WYK) Semestr zimowy 2023/24

1. Zagadnienia wstępne. Przedstawienie programu. Sprawy organizacyjne. Wybrane projekty nauk ekonomicznych: Arystotelesa, J. S. Milla, A. Smitha i ich związki refleksją filozoficzną.

2. Specyfika ekonomii jako nauki w ujęciu A. Marshalla, F.W. Hayeka oraz współczesnych badaczy zaliczanych do kręgu filozofów ekonomii.

3. Spór o klasyfikację nauk ekonomicznych z perspektywy filozofii. Koncepcja W. Diltheya oraz Stanisława Ossowskiego podziału nauk.

Ekonomia jako nauka rozumiejąca i wyjaśniająca, jako nauka społeczna i nauka wzorująca się na metodologii nauk matematyczno-przyrodniczych.

Klasyfikacja nauk ekonomicznych z perspektywy ekonomii: Williama N. Seniora i Johna Neville Keynesa.

4. Wstępna charakterystyka problemów filozoficznych ekonomii.

Zagadnienia ontologiczne, metodologiczne, epistemologiczne, antropologiczne, aksjologiczne, etyczne oraz relacji pomiędzy teorią ekonomiczną a polityką i praktyką gospodarczą.

5. Filozoficzne źródła kształtu nauk ekonomicznych. Walka o naukowość ekonomii. Konstruktywizm Newtonowsko-Kartezjański w służbie zmatematyzowanej ekonomii.

6. Krytyka wzorca naukowości ekonomii w krytyce ekonomii politycznej K. Marksa.

Obiektywność a wartościowanie w naukach ekonomicznych. Koncepcja M. Webera.

Spór o normatywność nauk społecznych i możliwość normatywnej ekonomii.

7. Założenia filozoficzne teorii neoklasycznej w ekonomii. Problem wprowadzania aksjomatów, abstrakcji i modelowania.

8. Stanowiska ontologiczne na temat statusu bytowego przedmiotu ekonomii.

Przedmiot ekonomii: relacje ekonomiczne opisywane przez teorie ekonomiczne a badanie realnych stosunków gospodarczych. Postacie dyskursu ekonomicznego.

Kategoria życia gospodarczego a kategoria mechanizmu gospodarczego.

9. Szkoła historyczna i jej ujęcie gospodarki jako zjawiska kulturowego z perspektywy filozofii i antropologii kultury F. Znanieckiego i B. Malinowskiego.

Znaczenie tych koncepcji dla ekonomii. Usytuowanie ekonomii pośród innych nauk badających gospodarkę.

10. Założenia antropologiczne głównego nurtu z perspektywy filozofii.

Sposób pojmowania egoizmu w naukach społecznych i związane z tym nieporozumienia.

Model Homo Oeconomicus a człowiek gospodarujący i filozoficzne pojęcie osoby.

11. Koncepcje prawdy w filozofii i ekonomii.

Prawda a precyzja ujęcia w ekonomii.

Pluralistyczna koncepcja prawdy w ekonomii.

12. Koncepcja ekonomiczna i filozoficzna ładu. Ordoliberalna kontra neoliberalna koncepcja stanowienia ładu i jej wpływ na teorię i praktykę politykę gospodarczej.

13. Ekonomia prakseologiczna Ludwiga von Misesa a ekonomia matematyczna.

Krytyka założeń ekonomii z punktu widzenia krytycznego racjonalizmu. Ekonomia wiedzy niedoskonałej w ujęciu R. Frydmana, M. D. Goldberga.

14. Filozoficzne założenia nowych trendów w ekonomii: neoinstytucjonalizmu, ekonomii ewolucyjnej, ekonomii behawioralnej, ekonomii eksperymentalnej, neuroekonomii i kryptoekonomii.

Koncepcja realizmu w ekonomii.

15. W ramach problematyki aksjologiczno-etycznej spojrzenie filozofii na gospodarkę z punktu widzenia wartości realizowanych przez uczestnictwo w życiu gospodarczym, fundamenty aksjologiczno - etyczne kapitalizmu.

Relacja pomiędzy naukami ekonomicznymi a etyką gospodarczą.

Aksjologiczno-etyczne podstawy kształtowania etosu adepta ekonomii.